st. sierż. Defée Michał

Starszy sierżant Michał Defée – archiwum Danuty Defée.

Urodził się 12 października 1897 w Domaszowie – powiat Rawa Ruska w ówczesnym województwie lwowskim. Ochrzczony został 17 października tr. według obrządku rzymsko-katolickiego w parafii pw. Świętego Marcina w Bruckenthal (należącej do dekanatu Bełz archidiecezji lwowskiej). Jego rodzicami chrzestnymi byli Jakub Wolf i Rozalia Defée. Był synem Michała (ur. 28 września 1868, zm. 12 marca 1926 na tyfus) i Ewy Hipp (ur. 27 stycznia 1869, zm. 23 lutego 1939). Miał brata Jana (ur. 1895, wcielonego do armii austro-węgierskiej i poległego podczas I wojny światowej na froncie włoskim) i siostrę Katarzynę (ur. 1904), która wyszła za mąż za Stefana Jarschke. Michał Defée pochodził z rodziny o francuskich korzeniach, której polska gałąź wywodziła się od Paula (Pawła) Defée (ur. 1767, zm. 25 października 1830) – jednego z dwóch napoleońskich żołnierzy, którzy po klęsce cesarza w Rosji osiedlili się w Domaszowie.

Kształcił się w gimnazjum w Stanisławowie. 15 października 1915 wstąpił ochotniczo do armii austro-węgierskiej. Wziął udział w I wojnie światowej (w jej trakcie dostał się do rosyjskiej niewoli) w szeregach 34 pułku strzelców. Zwolniony z c. i k. armii w dniu 30 października 1918, od 3 do 18 listopada tr. pełnił służbę w Komendzie dworca w Jarosławiu. Od 19 listopada do 18 grudnia 1918 leczony na hiszpankę w jarosławskim szpitalu wojskowym. Wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Uczestnik wojen: polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Za męstwo wykazane w trakcie walk odznaczony został, jako podoficer 14 pułku piechoty, Krzyżem Walecznych. Pozostał w służbie wojskowej obierając karierę podoficera zawodowego. W okresie dwudziestolecia międzywojennego pełnił służbę w 14 pułku piechoty z Włocławka. Sierżant od 1 stycznia 1921. Na dzień 27 czerwca 1927 nadal posiadał rangę sierżanta, następnie awansowany do stopnia starszego sierżanta.

Mocą Rozkazu Organizacyjnego Nr 1 Dowództwa 14 pułku piechoty z 16 września 1930 starszy sierżant Michał Defée wyznaczony został na stanowisko szefa 1. kompanii strzeleckiej w I batalionie 14 pp (kompanią dowodził kpt. Jan Wilczak). Rozkazami Organizacyjnymi Nr 1 z 1 kwietnia 1932 i Nr 3 z 1 września 1933 st. sierż. Defée otrzymywał przydziały do kwatermistrzostwa włocławskiego pułku (piastował wówczas między innymi funkcję pisarza oficera materiałowego pułku).

Michał Defée w okresie dziecięcym – zdjęcie z archiwum rodzinnego Pani Ewy Broczkowskiej.

Świadectwo egzaminacyjne Michała Defée – zdjęcie z archiwum rodzinnego Pani Ewy Broczkowskiej.

Legitymacja osobista Michała Defée – zdjęcie z archiwum rodzinnego Pani Ewy Broczkowskiej.

Starszy sierżant Michał Defée (z prawej) na ulicy 3 Maja we Włocławku – archiwum Mariana Ropejko.

Lata 30-te XX w. – grupa wojskowych i cywilów. W środku dolnego rzędu siedzi ppłk Franciszek Sudoł (dowódca 14 pp), a pierwszy od lewej w tym rzędzie siedzi ppłk Jan Józef Baptysta Szretter (komendant Powiatowej Komendy Uzupełnień we Włocławku). W II rzędzie od dołu stoją: 2 od lewej – kpt. Marian Matera (adiutant 14 pp), 4 od lewej – ppłk Hugo Mijakowski (zastępca dowódcy 14 pp). W III rzędzie od dołu jako pierwszy z prawej (przy rurze spustowej) stoi chor. Jan Zarębski. W górnym rzędzie stoją: 1 z prawej – sierż. Kazimierz Domeradzki, 2 z prawej – st. sierż. Karol Furtek. W II rzędzie od góry stoją: 2 z prawej – st. sierż. Stanisław Dziedzic, 3 z prawej – st. sierż. Michał Defée i 4 z prawej – st. sierż. Stanisław Kopf. Zdjęcie z archiwum rodzinnego Pani Ewy Broczkowskiej.

W dniu 23 listopada 1922 zawarł we włocławskiej parafii pw. św. Stanisława BM związek małżeński z Zofią Balcerak, córką Józefa i Marianny Kawalewskiej (ur. 5 sierpnia 1901 we Włocławku, zm. 14 listopada 1958 w Szczecinie). Z ich związku narodziły się dzieci: Henryk Władysław (ur. 1 stycznia 1924 we Włocławku), Zdzisław Ryszard (ur. 11 stycznia 1925 we Włocławku, zm. w marcu 2001 w Lingen), Halina Bronisława (ur. 26 lutego 1926 we Włocławku, zm. 18 października 2021), Alicja Zofia zamężna Hibner (ur. 1 października 1928 we Włocławku, zm. 22 czerwca 2013 tamże), Włodzimierz Michał (ur. 11 lutego 1930 we Włocławku, zm. 25 maja 2019 w Warszawie), Maria (ur. 29 listopada 1932 we Włocławku, zm. 8 czerwca 2001 w Szczecinie) i Danuta Teresa (ur. 10 lutego 1934 we Włocławku). Syn Włodzimierz w okresie okupacji niemieckiej został wywieziony w 1944 jako robotnik przymusowy do Pasewalk, również syn Zdzisław został wywieziony na roboty do Niemiec.

Dokumenty okupacyjne Michała Defée – archiwum rodzinne Pani Ewy Broczkowskiej.

Koszary 14 pułku piechoty – sierż. Michał Defée stoi pierwszy z prawej, pierwszy z lewej siedzi sierż. Stanisław Kopf. Archiwum Mariana Ropejko.

Starszy sierżant Michał Defée – archiwum Mariana Ropejko.

Michał Defée w ubraniu cywilnym – archiwum Marka Defée.

Za pracę pokojową na rzecz wojska Prezes Rady Ministrów odznaczył st. sierż. Michała Defée Brązowym Krzyżem Zasługi. W listopadzie 1933 w Państwowym Gimnazjum we Włocławku, przed Komisją Egzaminacyjną dla eksternów, zdał egzamin w zakresie programu sześciu klas szkoły średniej matematyczno-przyrodniczej. Rozkazem Nr 10/37 (pkt 3) Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII został z dniem 20 sierpnia 1937 przeniesiony etatowo i służbowo do Powiatowej Komendy Uzupełnień we Włocławku, z gospodarczym i macierzystym pozostawieniem w 14 pułku piechoty. Uczestnik wojny obronnej 1939, podczas której został ranny w rękę. Przez krótki okres czasu przebywał w niemieckim obozie jenieckim, po zwolnieniu z którego powrócił do Włocławka (na dzień 21 grudnia 1939 znajdował się już w tym mieście). W okresie okupacji prowadził księgowość w małych, istniejących jeszcze, firmach polskich.

Podpis starszego sierżanta Michała Defée.

Michał Defée zmarł 28 października 1942 we Włocławku w wyniku powikłań po przeziębieniu. Spoczywa na włocławskim cmentarzu komunalnym – sektor: 33, rząd: 5, grób: 61. Na tym samym cmentarzu posiada również symboliczny grób w kwaterze wojennej – sektor: 17, rząd: 6, grób: 52.